Osoba z wyłonioną stomią musi odżywiać się zdrowo i regularnie. Błędy żywieniowe objawiające się wzdęciami, kolką, bólem brzucha, „przelewaniem się”, biegunką, lub zaparciem można szybko i skutecznie wyeliminować poprzez dobór właściwych produktów spożywczych i odpowiedni proces obróbki. W przypadku objawów nietolerancji jakiegoś produktu, pokarm ten należy odstawić i po pewnym czasie spróbować przyrządzić go w inny sposób. Po ponownym wystąpieniu objawów należy na jakiś czas wyeliminować dany produkt spożywczy z diety. Co istotne, z upływem czasu chory potrafi sam ustalić, co toleruje dobrze a co źle. Wybierając odpowiednie produkty spożywcze, można „wyregulować” wydalanie treści kałowej (1-2 razy dziennie) i jej konsystencję.
Zalecane techniki kulinarne dla pacjentów ze stomią:
BIEGUNKA
Biegunkę przy ileostomii rozpoznajemy wówczas gdy dobowa objętość stolca wynosi powyżej 1000 ml, konsystencja staje się wodnista oraz gdy liczba woreczków zmienianych w ciągu doby zwiększa się dwukrotnie. W przypadku usunięcia części jelita cienkiego często występującym zjawiskiem są zaburzenia w trawieniu tłuszczów. W przypadku biegunek tłuszczowych należy ograniczyć spożycie tłuszczów w codziennej diecie. Po pewnym czasie sytuacja normuje się gdyż pozostała część jelita przejmuje czynności trawienne.
Natomiast biegunkę w kolostomii rozpoznajemy wówczas gdy występują więcej niż 3 wypróżnienia na dobę, oraz zmienia się konsystencja stolca ze stałej na papkowatą lub płynną, wodnistą.
W przypadku lekkiej biegunki należy:
Jak zmniejszyć ilość błonnika pokarmowego w diecie?
ZAPARCIE STOLCA
Gdy stolec zaczyna być oddawany rzadziej niż zazwyczaj (minimum 3 razy w tygodniu), albo jego konsystencja zmienia się na twardy, zbity lub wypróżnienie sprawia ból – mamy do czynienia z zaparciem.
W przypadku zaparć należy:
ZABLOKOWANIE STOMII
Niektóre produkty spożywcze nie ulegają całkowitemu strawieniu, mogą spowodować zablokowanie stomii (pamiętajmy o dokładnym przeżuwaniu, jeden kęs przeujmy 30 razy!).
Aby uniknąć tego problemu należy na pewien czas wyłączyć je z diety. Następnie można je wprowadzać do diety pojedynczo, w niewielkich ilościach i prowadzić obserwacje.
Produkty mogące zablokować stomię:
GŁOŚNE ODCHODZENIE GAZÓW, NIEPRZYJEMNY ZAPACH TREŚCI JELITOWEJ
Przykry zapach wydobywający się ze stomii i obecność dużej ilości gazów w przewodzie pokarmowym może być wynikiem złych nawyków żywieniowych, takich jak połykanie powietrza podczas spożywania pokarmów (przy jedzeniu w pośpiechu, lub podczas rozmowy w trakcie posiłku) oraz niedokładne przeżuwanie. Kolejnym powodem niepożądanych objawów może być spożycie produktów spożywczych wymienionych poniżej:
Tak więc posiłki należy spożywać wolno i w spokoju, najlepiej o tych samych porach. Płyny wypijać po jedzeniu, a nie w jego trakcie.
Produkty eliminujące nieprzyjemny zapach: pietruszka, sałata, szpinak, borówka, żurawiana i sok żurawi-nowy, kefir, jogurt naturalny, zsiadłe mleko.
Efekt wzdymający roślin strączkowych można zmniejszyć poprzez zalanie ich wrzącą wodą w stosunku 1:4 (cztery razy więcej wody niż nasion) i pozostawianie zalanych na około 2-3 godziny. Namoczone nasiona następnie wypłukać i gotować do miękkości w świeżej wodzie w naczyniu bez przykrycia.
NIEPRZYJEMNY ZAPACH MOCZU PRZY UROSTOMII
Aby uniknąć problemu należy wypijać minimum 1,5-2 litrów wody i innych płynów dziennie, oraz unikać produktów spożywczych powodujących nieprzyjemny zapach tj. szparagi, ryby, jaja, alkohol, warzywa kapustne (kapusta, brokuły, kalafior, jarmuż, brukselka), sery (głównie pleśniowe), cebula, gotowana fasola.
Produkty osłabiające zapach moczu: sok żurawinowy, maślanka, natka pietruszki, jogurt.
Autor: Anna Pawlik-Długosz, mgr dietetyki, Beskidzkie Centrum Onkologii – Szpital Miejski im. Jana Pawła II w Bielsku Białej, Dietetyk Beskidzkiego Stowarzyszenia Osób ze Stomią
Pofam-Poznań Sp. z o.o.
60-573 Poznań, ul. Lindego 6
Oddział Bydgoszcz
85-047 Bydgoszcz, ul. Kwiatowa 11-13